توصیه مهدی کرباسیان به عنوان ریاست پیشین ایمیدرو/تدوین برنامه هفتم توسعه منطبق با واقعیت ها باشد

تریبون نورد :تدوین استراتژی برای صنعت فولاد بدون توجه به استراتژی کل کشور موفق نخواهد بود ،تمرکزبر تولید بدون توجه به پیش نیاز های آن در بخش معدن ( اکتشاف و استخراج ) میسر نمیشود ، موارد فوق بخشی از اهم صحبتهای مهدی کرباسیان است، بی شک یکی از افراد تاثیر گزار بر صنعت فولاد مهدی کرباسیان است که در سال های مختلف در این صنعت به ایفای نقش پرداخته و در راس آن به عنوان رئیس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) فعالیت داشته است در همین راستا با ایشان گفتگویی داشتیم که در ادامه آمده است:

در تدوین برنامه های توسعه ای کشور همواره تمرکز بر تولید فولاد بدون توجه به زیر ساخت ها بود به نظر حضرتعالی در تدوین  قانون برنامه توسعه هفتم چه مواردی باید مورد توجه قرار گیرد؟

باید بپذیریم که بیش از ۴۰ سال است که از پیروزی انقلاب اسلامی گذشته است و باید برنامه ای که  هم اکنون نوشته میشود باید پختگی بیشتری داشته باشد.

کارشناسانی که برنامه قبل را نیز نوشتند در تلاش بودند که با کارشناسی و پختگی باشد. در صورتی که نقایصی نیز داشته است ولی باید بپذیریم که برنامه ها تقریبا عملیاتی نشد و امیدوارم که در برنامه هفتم واقعیت ها بیشتر در نظر گرفته شود و بتواند برنامه ای باشد که کشور را از وضعیت بحران فعلی خارج  کرده و رفاه و توسعه را برای مردم فراهم کند. البته چند نکته به صورت  پیش فرض را باید در نظر گرفت، یکی اینکه ما در حوزه سرمایه گذاری در ده ساله گذشته کار عملی انجام ندادیم و در همه حوزه هایی که عقب ماندگی داشتیم پیشرفتمان حدود صفر بوده و باید بپذیریم که در حوزه صنایع بیشتر و در حوزه های دیگر کمتر، فرسودگی ماشین آلات داریم . همچنین در حوزه مسکن، نیاز به بازسازی بافت های فرسوده داریم، در حوزه معدن نیزبا ماشین الات معدنی فرسوده مواجهیم . در کل باید بپذیریم که به دلیل تحریم جدی، عقب ماندگی فناوری و فن های نو را داریم و اگر قرار باشد که عقب ماندگی را جبران کنیم .

در کشور در سال های اخیر نرخ GDP  پایین بوده و حتی بعد از پیروزی انقلاب در ۴۰ سال گذشته زیر ۳درصد بوده و برای اینکه بتوانیم گذشته را  جبران کنیم باید بیش از ۸ الی ۱۰درصد نرخ رشد را در نظر بگیریم. پس برای بحث اول، بحث تعاملات بین المللی و بحث های سیاسی است که پیش زمینه رشد جهشی کشور می باشد و بدون آن تعاملات بین المللی محقق نمیشود. دومین نکته درمورد سرمایه گذاری به ویژه در حوزه معدن که سرمایه گذاری بالایی نیاز دارد، مخصوصا درمورد ماشین آلات که فناوری های نوین دارد، باید معدن و صنایع معدنی جذب سرمایه در اولویت اول باشد، در هر صورت این موارد با بودجه فعلی دولت و فروش نفت حتی صد دلاری هم محقق نخواهد شد و ما باید جذب سرمایه خارجی را در پیش بگیریم و راهکارهای کسب و کار و سرمایه گذاری را به قدری تسریع کنیم که در حوزه معدن و صنایع معدنی نقدینگی  مناسبی انجام شود. در حوزه سوم، خوشبختانه در حوزه گاز و نفت، به دلایل مختلف اقداماتی که انجام شده وسیع است. ولی در حوزه معدن عقب ماندگی تاریخی داریم و ضرورت دارد که این حوزه با توجه به اینکه جزو معدود کشورهای دنیا هستیم که هم انرژی و هم مواد معدنی داریم، باید به صورت ویژه دیده شود و تلاش کنیم تسهیلاتی  در این حوزه برقرار شود  که سرمایه گذاران داخلی هم در این حوزه سرمایه گذاری کنند و عقب ماندگی ها جبران را شود و بتوانیم با فناوری های نو حرکت کنیم. نکته بعدی این است که ما باید بحث اکتشاف به ویژه اکتشاف عمیق را در دستور کار قرار دهیم و بتوانیم در این حوزه سرمایه گذاری وسیع انجام دهیم و بتوانیم به معادن جدید مواد اولیه های جدید و انواع مواد معدنی نو برسیم. این کار یک حرکت وسیعی  نیاز دارد. نکته بعدی، ما صنایع پایین دست فولاد و مس را که به دلیل استراتژِک بودن بسیار اهمیت دارد و همچنین صنایع پایین دست کروم و حوزه های این گونه را باید حمایت ویژه کنیم تا بتوانیم ارزش افزوده بیشتری ایجاد کرده و از آن بهره مند شویم. بدیهی است که اگر همین ها را محور قرار دهیم، میتوانیم امید داشته باشیم که این حوزه و بقیه حوزه ها یک حرکت جهشی داشته باشد.

باید بپذیریم که یک شانس خدادادی است که ایران از نظر مواد اولیه و همچنین سنگ آهن ذخایر خوبی دارد و با توجه به اینکه اکتشاف هنوز به میزان کافی انجام نشده است. من در سال ۹۲ که در ایمیدرو مستقر شدم، ذخائر معدن سنگان حدود ۹۰۰ میلیون تن برآورد شده بود، در صورتی که در سال ۱۳۹۷ با اکتشافات جدید این عدد به یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون تن رسید و درمورد بوکسیت برای جاجرم با اکتشافاتی که انجام شده، به رقم های چشم گیری دست پیدا کردیم. همچنین در حوزه مس هم همینگونه است. در نتیجه نکته اولی که وجود دارد این است که ما درمورد سنگ آهن، اگر اکتشافاتمان را بیشتر و دقیقتر کنیم، کمبودی در زمینه سنگ آهن نداریم و با توجه به انرژی فراوانی مثل گاز، میتوانیم بگوییم که در این حوزه جزو کشور هایی هستیم که که میتوانیم تا حداقل ۲ برابر میزان صادرات فعلی ارز آوری برای کشور داشته باشیم که این عدد بسیار بالایی است . البته همگان مطلع هستند که ما در سال ۱۳۹۱ وارد کننده وسیع فولاد بودیم و در حال حاضر جزو صادرکننده فولاد هستیم اگر به این صنعت توجه بیشتری شود قطعا میتواند با حجم و ارزش بیشتری صادرات داشته باشد.

نکته بعدی که در حوزه فولاد باید به صورت گسترده انجام شود، توسعه و ایجاد ارزش افزوده درصنایع پایین دست است باید به سمت تولید فولادهای خاص و آلیاژی روی آورده و در این بخش سرمایه گذاری کنیم .له عنوان مثال کاری که فولاد مبارکه اخیرا شروع کرده در رابطه با فولادهای api برای گاز ترش و نیازهای نفت را تامین میکند و یا ذوب آهن در رابطه با تولید ریل شروع کرده میتواند موثر باشد و ما اگر بتوانیم به سمت فولادهای خاص و پایین دست آن برویم میتوانیم درآمد بیشتری را داشته باشیم. ضمن اینکه محور اصلی این کار این است که ما باید سرمایه گذاری در حوزه فولاد و معدن بیشتر با تمرکزبر محور صادرات باشد، تا بتوانیم کالاهای بهتری تولید کنیم و قیمت تمام شده مناسبتری داشته باشیم که بتواند ارزآوری خوبی برای کشور ایجاد کند.

در زمان کوتاهی که برجام انجام شد چه تحولی در صنعت فولاد صورت گرفت؟

برجام که عملیاتی شد، سرمایه گذاران خارجی برای حضور در بازار ایران اظهار علاقه کرده و  شرکت اروپایی برای بستن قرارداد به سمت ایران راهی شده و برای سرمایه گذاری در بخش های مختلف اعلام آمادگی داشتند ، حتی چند قرارداد نیز به مرحله نهایی رسید اما برجام که بهم خورد ، نتوانستیم از این امتیازات استفاده کنیم. میدانیم که مواد معدنی تجدیدناپذیر است و به همین دلیل کشورهای مختلف دنیا و شرکتهای بزرگ برای سرمایه گذاری در این حوزه اظهار علاقه میکنند. بدیهی است که این حوزه فقط فولاد نیست و حوزه مس و حوزه های مختلف نیز وجود دارند که اگر مسائل تعاملات بین المللی حل شود، باز هم ما جذب سرمایه گذاری خارجی و حضور سرمایه گذاران خارجی در ایران را شاهد خواهیم بود.

اگر دوباره زمان به عقب بر میگشت به دوره ریاست هیات عامل ایمیدرو ، چه کارهایی را انجام می دادید و از چه کارهایی پرهیز می کردید ؟

بدیهی است که کارهایی را که در سال های حضورم شروع کردم را به سرانجام میرسانم ، یک طرح نیمه تمام داشتیم که قطعا تلاش میکنم تا آن را به پایان برسانم البته خیلی از آن ها به بهره برداری رسید و کارهای جدید باقی مانده مثل تیتانیوم کهنوج و پروژه زرشوران برای حوزه طلا و توسعه آن.  در رابطه با پروژه مهدی آباد روی و پروژه های بزرگ مانده کشور، باز هم ادامه میدادیم و در حوزه اکتشاف در زمان من ۲۷۰ هزار کیلومتر مربع را ایمیدرو در آن برای اکتشاف ورود کرد و بیش از ۱۰۰ هزار کیلومتر مربع ژئوفیزیک هوایی را انجام دادیم و در حقیقت طرح های توسعه ای فولاد مبارکه و مس و بقیه کارخانجات بزرگ را انجام دادیم و تلاش کردیم که کارها بیشتر در چهارچوب کارشناسی عمل شود و اینکه چه کارهایی را پرهیز میکردیم، باید بپذیرید که برخی از تصمیماتی که  قبل از ما گرفته شده بود با فشارهای سیاسی عمل می شد و ما به هر صورت، به عنوان رئیس هیات عامل ایمیدرو نمیتوانست به  تنهایی مخالفت و موافقت کند وباید مجلس ،دولت و وزارت صنعت، معدن تجارت نیز ببه عنوان حامی ایمیدرو عمل میکرد. ولی انچه که میتوانیم بگوییم این است که من در دوران خودم پرهیز میکردم و باز هم پرهیز میکنم از تصمیم گیری های سیاسی و مقاومت در فشارهای سیاسی وغیر کارشناسی و در تلاشم که بتوانم کار کارشناسی انجام دهم. اگر جو کشور مناسب باشد، جذب سرمایه گذاری خارجی و سرمایه گذاری های جدید در حوزه معدن و صنایع معدنی است.